Bổ sung chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, đến nay, cả nước có 696 dự án nhà ở xã hội đang được triển khai với quy mô 637.048 căn. Trong đó hoàn thành 128.648 căn, đang xây dựng 123.057 căn, chấp thuận chủ trương đầu tư 358.343 căn. Các địa phương đã quy hoạch khoảng 1.427 vị trí với diện tích khoảng 9.830 ha đất làm nhà ở xã hội.

Qua quá trình triển khai chính sách phát triển nhà ở xã hội, Bộ Xây dựng đã làm việc với các bộ, ngành, địa phương để xây dựng Dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về một số cơ chế đặc biệt xử lý khó khăn, vướng mắc về phát triển nhà ở xã hội nhằm đẩy nhanh tiến độ, rút ngắn thời gian đầu tư xây dựng các dự án nhà ở xã hội; tạo hành lang pháp lý đầy đủ, đồng bộ, thống nhất, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong xây dựng, phát triển nhà ở xã hội; tạo cơ chế ưu đãi hơn nữa để thu hút các doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội…

Thêm đối tượng được ưu tiên mua, thuê mua nhà ở xã hội

Tại cuộc họp, đại diện các bộ, ngành, địa phương đã thảo luận các nội dung chính trong dự thảo Nghị quyết bao gồm: Lập, phê duyệt quy hoạch dự án nhà ở xã hội; bổ sung đối tượng được ưu tiên mua nhà ở xã hội; lựa chọn áp dụng quy định pháp luật của chủ đầu tư trong cấp giấy phép xây dựng.

Cụ thể, theo Dự thảo Nghị quyết, trường hợp nhà đầu tư đề xuất dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội tại khu đất đã được quy hoạch là đất ở, nhưng chưa có quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết thì UBND cấp tỉnh được trao quyền chủ động quyết định trước các chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất quan trọng, từ đó, chủ đầu tư có thể tiến hành lập và phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500 để triển khai ngay các bước tiếp theo của dự án. Các quy hoạch cấp cao hơn (quy hoạch phân khu, quy hoạch chung) sẽ được cập nhật đồng bộ sau đó.

Tuy nhiên, các ý kiến tại cuộc họp cho rằng việc lập quy hoạch chi tiết đối với dự án nhà ở xã hội phải được thực hiện theo đúng trình tự từ quy hoạch chung, quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết, không được làm theo quy trình ngược. Nhằm rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư dự án nhà ở xã hội, đại diện Sở Xây dựng TP. Hà Nội kiến nghị bổ sung quy định cho phép thực hiện đồng thời các bước lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết.

Về chính sách bổ sung đối tượng được ưu tiên mua, thuê mua nhà ở xã hội đối với hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất hoặc thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho chủ đầu tư dự án để phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân, mà không phải bốc thăm và không phải đáp ứng điều kiện về nhà ở và điều kiện về thu nhập theo quy định, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Phạm Văn Thịnh đề nghị mở rộng đối tượng với hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất nông nghiệp, đất sản xuất để xây dựng dự án nhà ở xã hội.

Dự thảo Nghị quyết cũng đề xuất chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội được lựa chọn áp dụng quy định về cấp giấy phép xây dựng trong Nghị quyết số 201/2025/QH15 của Quốc hội Thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội; hoặc tại điểm c khoản 1 Điều 56 Luật Đường sắt số 95/2025/QH15 sửa đổi, bổ sung điểm h khoản 2 Điều 89 Luật Xây dựng về quy định về công trình được miễn giấy phép xây dựng.

Đáng chú ý, các ý kiến tại cuộc họp đề nghị Bộ Xây dựng xem xét lại đề xuất phát triển loại hình nhà ở xã hội là nhà ở riêng lẻ và giao cho UBND cấp tỉnh căn cứ điều kiện cụ thể của địa phương, trình HĐND cấp tỉnh quy định, trừ các thành phố trực thuộc Trung ương và các khu vực nằm trong địa giới hành chính phường thuộc tỉnh.

Hoàn thiện dự thảo Nghị quyết với 2 nội dung chính

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề nghị Bộ Xây dựng tiếp thu, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết với 2 nội dung chính: Cơ chế lập, điều chỉnh quy hoạch chi tiết cho dự án nhà ở xã hội; bổ sung đối tượng được mua nhà ở xã hội.

Theo đó, đối với các dự án nhà ở xã hội đã được chấp thuận chủ trương đầu tư nhưng chưa có quy hoạch chi tiết, quy hoạch phân khu thì được lập, thẩm định, phê duyệt đồng thời quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết, với yêu cầu bảo đảm sự phù hợp giữa các cấp độ quy hoạch, xác định rõ trách nhiệm của các cơ quan phê duyệt. Cơ chế này nhằm giải quyết những khó khăn trong quá trình triển khai dự án nhà ở xã hội, nhất là việc điều chỉnh quy hoạch khi có thay đổi về tầng cao, hệ số sử dụng đất và các chỉ tiêu liên quan.

Về quy định bổ sung đối tượng mua nhà ở xã hội là người có đất ở, đất sản xuất hoặc nhà ở bị thu hồi khi triển khai dự án nhà ở xã hội, Phó Thủ tướng cho rằng đây là nội dung vượt luật, do đó, phải báo cáo cấp thẩm quyền trước khi trình Chính phủ xem xét, quyết định.

Phó Thủ tướng thống nhất quan điểm không bỏ giấy phép xây dựng, thay vào đó, các thủ tục gồm: Chủ trương đầu tư, môi trường, phòng cháy, chữa cháy và cấp phép xây dựng sẽ được tích hợp vào một bộ hồ sơ để cấp một giấy phép; và phải bảo đảm đầy đủ các tiêu chí về an toàn, chất lượng công trình, môi trường và phòng cháy, chữa cháy.

Về loại hình nhà ở xã hội, Phó Thủ tướng yêu cầu tuân thủ quy định của Luật Nhà ở 2023 và quy hoạch chi tiết trong xác định loại hình nhà ở xã hội. Việc phát triển nhà ở xã hội ưu tiên mô hình chung cư cao tầng, bảo đảm đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, xã hội và đáp ứng các tiêu chuẩn quy hoạch. Trường hợp đặc biệt, nếu dự án nhà ở xã hội được triển khai tại xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi theo quy định của Thủ tướng Chính phủ, có thể được xây dựng dưới dạng nhà ở riêng lẻ.

Cho ý kiến chỉ đạo về đơn giản hóa quy trình, thủ tục xét duyệt mua nhà ở xã hội, Phó Thủ tướng yêu cầu xây dựng bộ hồ sơ đơn giản, rõ ràng và dễ thực hiện. Cơ quan quản lý cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang xác nhận điều kiện của người lao động theo thẩm quyền và chịu trách nhiệm về nội dung xác nhận.

Sở Xây dựng tổng hợp danh sách người đủ điều kiện, chuyển cho chủ đầu tư để tổ chức bốc thăm công khai, bảo đảm minh bạch. Hồ sơ đăng ký mua nhà ở xã hội có giá trị sử dụng trong vòng 1 năm, hết thời hạn, người có nhu cầu mua nhà ở xã hội tiếp tục nộp lại với thủ tục đơn giản hơn.

Minh Khôi