Zona thần kinh: Chớ chủ quan với những mụn nước nhỏ

Bệnh gây đau đớn kéo dài, để lại di chứng nặng nề và có thể lan đến não, mắt, tai nếu không điều trị sớm. Tuy nhiên chúng ta hoàn toàn có thể phòng bệnh, giảm thiểu nguy cơ bằng tiêm vắc xin.

Mụn nước loang rộng, đau rát khó chịu

Bệnh nhân nữ, 66 tuổi (Ninh Bình) vào Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng nổi mụn nước ở vùng cổ trái, lan rộng lên tai trái, trợt da chảy dịch, miệng méo lệch sang trái. Đau nhiều, kéo dài, khiến bà gần như mất ngủ hoàn toàn suốt 10 ngày. Bà được chẩn đoán đau dây thần kinh sau Zona vùng tai, mặt, cổ trái.

Tiếp đó, bệnh nhân nam, 66 tuổi (Hà Nội) cũng nhập viện với biểu hiện đau nửa đầu phải từng cơn, vùng trán phải nổi mụn nước, mắt mờ dần, đau nhức không chịu nổi. Ông có tiền sử đái tháo đường và tăng huyết áp, nên quá trình điều trị tình trạng Zona trở nên phức tạp hơn.

Đáng chú ý, các triệu chứng ban đầu của hai bệnh nhân đều rất nhẹ, chỉ là vài mụn nước nhỏ, đau râm ran, nên người bệnh chủ quan nghĩ do côn trùng đốt hoặc viêm da, dị ứng, tự điều trị tại nhà dẫn đến những biến chứng nặng nề.

TS-BS. Đoàn Thu Trà (Phó viện trưởng Viện Y học Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai) chia sẻ về bệnh Zona tại hội thảo

Nhận diện sớm Zona sẽ tránh biến chứng nguy hiểm

Zona thần kinh là bệnh do virus varicella-zoster gây nên, đây cũng chính là virus gây thủy đậu. Sau khi khỏi thủy đậu, virus không biến mất mà “ngủ yên” trong cơ thể, chờ thời điểm sức đề kháng suy giảm để tái kích hoạt thành Zona.

Zona thần kinh thường khởi phát với các triệu chứng mơ hồ và tiến triển nhanh chóng trong vài ngày. Việc nhận diện sớm các biểu hiện điển hình của bệnh, giúp người bệnh được điều trị hiệu quả hơn.

Dấu hiệu đầu tiên người bệnh thường có cảm giác đau rát, ngứa ran, châm chích tại một vùng da. Sau đó 1 - 3 ngày, xuất hiện mụn nước mọc thành chùm, vị trí thường gặp: ngực, bụng, lưng, mặt, cổ, vùng mắt hoặc tai. Mụn nước có thể bị vỡ rỉ dịch, đau rát tăng dần, nhức nhối và đôi khi đau như điện giật tại vùng tổn thương. Người bệnh có thể kèm sốt nhẹ, mệt mỏi, đau đầu, ớn lạnh…

Trên thực tế, nếu không được phát hiện sớm, bệnh gây ra nhiều biến chứng nặng nề, thậm chí rất nguy hiểm. Đau thần kinh sau Zona kéo dài hàng tháng, thậm chí hàng năm, gây mất ngủ, trầm cảm, suy giảm chất lượng sống. Zona ở vùng mắt có thể gây mù lòa. Zona tai có thể gây điếc, liệt mặt. Với người cao tuổi, người có bệnh nền (tiểu đường, tăng huyết áp...), Zona có thể biến chứng lan đến não, nhiễm trùng huyết…

Các bác sĩ Viện Y học Nhiệt đới Bạch Mai - Bệnh viện Bạch Mai cho biết, rất nhiều bệnh nhân đến viện khi đã đau đớn kéo dài, không ngủ được, mụn nước lan rộng... nhưng đã qua giai đoạn vàng 72 giờ đầu, thời điểm kháng virus hiệu quả nhất. Lúc này điều trị sẽ khó khăn hơn và dễ để lại biến chứng.

 “Bệnh nhân tuyệt đối không bôi thuốc lá, đắp thuốc nam, cạo gió vì có thể gây nhiễm trùng nặng; Giữ vệ sinh cá nhân và không dùng chung đồ sinh hoạt; Khám sức khỏe định kỳ và theo dõi nếu đã từng bị Zona. Zona không lây trực tiếp, nhưng mụn nước chứa virus có thể lây cho người chưa từng mắc thủy đậu bị thủy đậu lần đầu, nguồn cơn khởi phát Zona sau này”, các bác sĩ nhấn mạnh.

Vắc xin là tấm khiên phòng bệnh Zona hiệu quả cho người cao tuổi, người có bệnh nền

Tiêm vắc xin: lá chắn phòng bệnh

Zona để lại hậu quả lâu dài, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh, nhất là người già, người có hệ miễn dịch suy yếu. Tiêm phòng vắc xin Zona thần kinh là một trong những biện pháp phòng bệnh chủ động vượt trội, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và giảm đáng kể biến chứng đau thần kinh.

Đối tượng nên tiêm: Người trên 50 tuổi, đặc biệt đã từng bị thủy đậu; Người có bệnh nền mạn tính: đái tháo đường, tăng huyết áp, ung thư, suy giảm miễn dịch; Người từng bị Zona nên tiêm để phòng tái phát.

“Vắc xin zona không phải là vắc xin thủy đậu và không thay thế cho nhau”, các bác sĩ Đơn vị Tư vấn và Tiêm chủng Vắc xin, Bệnh viện Bạch Mai khuyến cáo.

Đừng chủ quan với những mụn nước nhỏ một bên cơ thể - hãy đến khám chuyên khoa ngay khi có triệu chứng. Điều trị Zona trong 72 giờ đầu giúp giảm đau, giảm biến chứng và hồi phục nhanh hơn. Chủ động tiêm phòng Zona là cách hiệu quả và an toàn nhất để bảo vệ bản thân.

Bài và ảnh: Nguyên Hà (Bệnh viện Bạch Mai)