Mối nguy viêm gan C thường diễn tiến âm thầm

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới 2024 (WHO), trên toàn thế giới có khoảng 58 triệu người đang sống chung với viêm gan C mạn tính, với khoảng 1,5 triệu ca nhiễm mới mỗi năm. Tại Việt Nam, tỷ lệ người nhiễm viêm gan C ước tính khoảng 3,6% dân số, tương đương khoảng 3 triệu người, nhưng phần lớn trong số họ không biết mình mắc bệnh do viêm gan C thường diễn tiến âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng.

Tại buổi truyền thông giáo dục sức khỏe về phòng và điều trị bệnh viêm gan C, BS. Trương Ngọc Nam (Khoa Bệnh lây đường máu, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108) đã có những chia sẻ với người bệnh và người nhà người bệnh đang điều trị tại khoa về những hiểu biết cơ bản của bệnh viêm gan C.

Khoa Bệnh Lây đường máu, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 truyền thông giáo dục sức khỏe để phổ biến cho bệnh nhân và người nhà tại khoa những kiến thức cơ bản về phòng và điều trị bệnh viêm gan C. Ảnh: TLBV

Theo đó, bệnh viêm gan C có thể tồn tại dưới hai dạng:

Viêm gan C cấp tính: Xảy ra trong vòng 6 tháng sau khi nhiễm virus. Khoảng 15 - 45% trường hợp có thể tự khỏi hoàn toàn mà không cần điều trị.

Viêm gan C mạn tính: Xảy ra khi virus tồn tại trong cơ thể hơn 6 tháng. Khoảng 55 - 85% người nhiễm HCV sẽ tiến triển thành mạn tính nếu không được điều trị.
Viêm gan C mạn tính là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến xơ gan, suy gan và ung thư gan.

Virus viêm gan C lây truyền qua ba con đường chính: Qua đường máu (Truyền máu, dùng chung kim tiêm, dụng cụ chích ma túy, dùng chung dao cạo râu, kim châm cứu, xăm hình, xỏ khuyên không tiệt trùng,…); Từ mẹ sang con (Khoảng 5 - 6% khả năng lây truyền từ mẹ sang con); Qua quan hệ tình dục (Nguy cơ thấp hơn so với HIV, HBV nhưng vẫn có thể xảy ra).

Viêm gan C không lây qua thức ăn, nước uống, tiếp xúc thông thường như ôm, hôn, bắt tay, dùng chung bát đũa.

Điều trị viêm gan C cần được chỉ định và theo dõi bởi bác sĩ chuyên khoa. Không tự ý bỏ thuốc hay dùng thuốc khác khi chưa có chỉ định. Ảnh: TL

Triệu chứng và biểu hiện lâm sàng: Giai đoạn cấp tính đa số không có triệu chứng hoặc triệu chứng mờ nhạt như mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, đau hạ sườn phải, vàng da. Giai đoạn mạn tính tiến triển âm thầm, có thể xuất hiện vàng da, phù, cổ trướng, xuất huyết dưới da,... Biến chứng có thể xảy ra: xơ gan, suy gan, ung thư gan.

Đối tượng nguy cơ cao: Người từng truyền máu, ghép tạng; người nghiện chích ma túy; quan hệ tình dục không an toàn; nhân viên y tế; trẻ sơ sinh có mẹ nhiễm HCV; người xăm hình, xỏ khuyên tại cơ sở không đảm bảo vô khuẩn.

Chẩn đoán gồm hai bước: Tầm soát kháng thể kháng HCV (anti-HCV); Xét nghiệm tải lượng HCV RNA (PCR). Ngoài ra có thể làm thêm men gan, siêu âm gan, FibroScan, xét nghiệm chức năng gan.

Điều trị: Hiện nay viêm gan C có thể điều trị khỏi hoàn toàn bằng thuốc kháng virus trực tiếp (DAA), hiệu quả 95 - 99%, thời gian điều trị 8 - 12 tuần. Lưu ý, điều trị cần được chỉ định và theo dõi bởi bác sĩ chuyên khoa. Không tự ý bỏ thuốc hay dùng thuốc khác khi chưa có chỉ định.

Hiện chưa có vắc xin phòng ngừa viêm gan C. Phòng bệnh chủ yếu dựa vào: Không dùng chung kim tiêm, dao cạo, bấm móng tay, bàn chải đánh răng; Quan hệ tình dục an toàn; Phụ nữ mang thai nên xét nghiệm HCV; Nhân viên y tế thực hiện an toàn khi tiếp xúc máu.

BS. Trương Ngọc Nam (Bệnh viện Trung ương Quân đội 108)